برخی از مراکز درمانی در ایران به‌جای کارت‌خوان به دریافت دلار از بیماران روی آورده‌اند. رویکردی جدید در نظام بهداشت و سلامت ایران که پیش‌تر سابقه نداشته است.

وحید عزیزی، مدیر دفتر بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی این خبر را اعلام کرد و گفت این اقدام مراکز درمانی و پزشکان برای «فرار» از پرداخت مالیات است.

عزیزی گفت مراکز درمانی برای «فرار از مالیات» مردم را به استفاده از «سایر روش‌ها برای پرداخت هزینه‌ها هدایت می‌کنند».

این مقام مسئول از دریافت گزارش‌های قابل توجه مردمی در این زمینه سخن به میان آورد و از تهیه فهرستی از پزشکان «متخلف» خبر داد که قرار است برای آنها «پیامک هشدار» ارسال شود.

به گفته او «برخی از مراکز درمانی و کلینیک‌ها در زمینه استفاده نکردن از کارتخوان آزار بیشتری به مردم تحمیل کرده‌اند و در موردی یک بیمارستان از کارتخوان یک رستوران» استفاده کرده است.

به اعتقاد عزیزی راهکار اصلی برخورد با کسانی که از کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند «تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی» است که در این صورت «نگرانی از استفاده نکردن اصناف به خصوص پزشکان از کارتخوان» وجود نخواهد داشت.

او اضافه کرد:‌ «با اجرای این طرح، افرادی که تعداد واریزی‌های زیادی در ماه داشته باشند، مشکوک به حساب تجاری تلقی می‌شوند و باید بابت درآمد حسابشان اظهارنامه ارائه کنند.»

این مقام سازمان امور مالیاتی همچنین میزان فرار مالیاتی در ایران را «۱۰۰ هزار میلیارد تومان» برآورد کرده است.

محمد مسیحی، معاون درآمد‌های مالیاتی سازمان امور مالیاتی هم بهمن ماه سال ۱۴۰۰ گزارش‌ها درباره این میزان فرار مالیاتی را تائید کرده است.

براساس توافق انجام شده میان سازمان نظام پزشکی، سازمان امور مالیاتی و سازمان دامپزشکی، استفاده از کارتخوان از سال ۱۳۹۸ برای افرادی که در حرفه پزشکی و دامپزشکی مشغول فعالیت هستند، اجباری شده است، اما گزارش‌ها همچنان از امتناع گروهی از پزشکان و مراکز درمانی از اجرای این قانون حکایت دارد.

شهریور سال ۱۳۹۸ هم ​​ سازمان امور مالیاتی ایران اعلام کرد تنها ۱۹ درصد از پزشکان نصب دستگاه کارت‌خوان را پذیرفته‌اند.

براساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس، پزشکان ایران سالانه ۶۷۰۰ میلیارد تومان فرار مالیاتی دارند. با این حال شماری از پزشکان می‌گویند نصب کارت‌خوان در مطب‌ها نادیده گرفتن شأن پزشکی است.

در حال حاضر نیز تعداد قابل توجهی از پزشکان در ایران در مطب خود فاقد دستگاه کارت‌خوان هستند و حق ویزیت را به صورت نقدی از بیماران دریافت می‌کنند. 

این روش دریافت٬ منجر به ثبت نشدن فعالیت مالی این دسته از پزشکان در حساب بانکی آنها و افزایش دامنه اختیاراتشان در اظهار‌نامه مالیاتی آخر سال می‌شود.

دور زدن تعرفه‌های مصوب وزارت بهداشت و درمان یکی دیگر از دلایل گریز گروهی از پزشکان در استفاده از دستگاه‌های کارت‌خوان است.

آن‌دسته از پزشکانی که به این تعرفه‌ها پایبند نیستند از دستگاه کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند تا نهاد‌های مسئول حتی با بررسی گردش حساب آنها نفهمند که یک پزشک چقدر هزینه ویزیت از بیمارانش دریافت کرده است.

 برخی از مطب‌های خصوصی هم این ترفند را به کار گرفته‌اند؛ ابتدا از بیمار تعرفه مصوب را با کارتخوان دریافت می‌کنند و مابقی هزینه را به صورت نقدی طلب می‌کنند.

در ایران به دریافت مبالغ مازاد بر تعرفه در اصطلاح زیرمیزی می‌گویند که در غیاب کارت‌خوان‌ها به یکی از چالش‌های مهم پیش روی بیماران و مدیران نظام درمان تبدیل شده است.